heteronormativite
Heteronormativite, heteroseksüelliğin ve onunla ilişkili düşünce ve davranışların tek doğru, doğal ve normal olduğunu savunur.
Heteronormativite, “hetero” ve “normativite” kelimelerinden oluşur. Hetero, bir cinsel yönelim olan heteroseksüelliğin kısaltılması olarak kullanılır. Cinsel yönelim, bir kişinin hangi cinsiyet kimliğindeki kişilerden hoşlandığı ya da kimlere çekim hissettiğini belirtir. Birçok farklı cinsel yönelim vardır. Kadınlardan hoşlanan erkekler, erkeklerden hoşlanan kadınlar genelde heteroseksüel cinsel yönelime sahiptir.
Normativite ise normlar, yani önceden belirlenmiş normal kabul edilen ve uyulması gereken kuralların bütünü anlamına gelir. Buna bazen toplumsal kurallar ya da toplumsal değerler dendiğini duymuş olabilirsin. Bu durumda, heteronormativite, heteroseksüelliğin ve onunla ilişkili düşünce ve davranışların tek doğru, doğal ve normal olduğunu savunur.
neyi savunur?
Heteronormativite, heteroseksüelliği tek normal kabul eder. Heteroseksüellik dışındaki cinsel yönelim ve ifadeleri anormal veya yanlış bulur.
Heteronormativite aynı zamanda, kadın ve erkek olmak üzere sadece iki cinsiyet kimliği olduğunu ve bu iki cinsiyetin mutlaka birbirine ilgi duyacağını varsayar. Sadece kadın ve erkek cinsiyetlerinin var olduğu düşüncesine ikili cinsiyet sistemi denir. Fakat bu varsayım herkesin deneyimi ile örtüşmez çünkü herkes heteroseksüel değildir ve herkes kendini ikili cinsiyet sistemine ait hissetmeyebilir.
Heteroseksüellik çeşitli cinsel yönelimlerden sadece birisidir; normal, doğru ya da tek varoluş biçimi değildir. Aynı zamanda heteroseksüel kişiler hayatlarının farklı dönemlerinde toplumun heteroseksüellik tanımı dışında çeşitli davranışlar deneyimleyebilirler.
Her kişinin cinselliğini yaşama ve ifade etme biçimi birbirinden farklıdır. Bunlardan biri diğerinden daha üstün, daha doğru ya da daha normal değildir. Oysa heteronormativite, belli düşünce ve davranışları diğerlerinden üstün tutarak bunları uygulamayanları aşağılar ve dışlar. Bu durum insanları, isteklerini gizlemeye ve kendileri olmak yerine normal kabul edilen davranışları uygulamaya zorlayabilir. Hetenormativitenin savunduğu algı ve ifadeler heteronormatif algı ve ifadelerdir.
heteronormatif inançlar ve davranışlar nelerdir?
Heternormatif inanç, düşünce ve davranışlardan bazıları şunlardır:
-
Aksini söylemeyen herkesin heteroseksüel olduğunu varsaymak,
-
Heteroseksüel olmadığını söyleyen insanlara inanmamak ya da bir sorunları olduğunu düşünmek,
-
Cinsel ilişkilerin yalnızca erkekler ve kadınlar arasında yaşandığını düşünmek,
-
Cinsel ilişkilerin yalnızca penis-vajina birleşmesi ile yaşandığını düşünmek,
-
Belli davranışları içeren cinsel ilişkileri iyi ve doğru, içermeyenleri kötü ve yanlış saymak,
-
Cinsel yönelimler ya da insanların deneyimleri hakkında ayrımcı dil kullanmak,
-
Heteroseksüel ilişkilerde insanların cinsiyetlerine göre davranmasını beklemek,
-
Heteroseksüel olmayan ya da olmadığı varsayılan insanlara yönelik dışlama, yalnızlaştırma, zorbalık, baskı ve şiddet uygulamak
-
Heteroseksüel olmayan ya da olmadığı varsayılan insanların haklarına erişmelerini engellemek.
bu konuda ne yapabilirim?
Heteronormativite, genel olarak cinselliği belli doğrular ve yanlışlar, kurallar ve yasaklar ile tanımladığı için herkesin cinselliğine sınırlar koyar.
Bu sebeple de toplumda kimlik, cinsiyet, yaş ve deneyim fark etmeksizin herkese zarar verir. Bu düşünce ve davranış sistemi uzun zamandır var olduğu ve birçok başka şeyle bağlantılı olduğu için değiştirmesi çok zor gibi gelebilir. Ancak hepimiz değişime kendimizden başlayabiliriz! Bunun için şunları uygulamayı deneyebilirsin:
-
Tanıştığın kişilerin cinsiyet kimlikleri ve cinsel yönelimleri hakkında varsayımlarda bulunma,
-
Aklına bu konuda varsayımlar geldiğinde, kendine ‘bunu bilmek benim için neden önemli?’ diye sormayı dene,
-
İnsanların kendilerini tanıtırken ve tanımlarken kullandıkları kelimelere saygı göster,
-
Çeşitli cinsel yönelim ve ifadeler hakkında daha fazla bilgi edin.
-
Cinsel ilişkilerinde sana ve partnerine keyif veren çeşitli davranışlar keşfet,
-
Ailen, arkadaşların ve partnerlerin için kendilerini, isteklerini ve ihtiyaçlarını rahatça ifade edebilecekleri güvenli alanlar oluştur,
-
Bununla birlikte bazen de sadece kendi işine bakabilirsin. :)