toksik erkeklik
Toksik erkeklik, bireylere, ilişkilere veya topluma zarar veren ve erkeklikle özdeşleştirilen bazı duygu, düşünce ve davranışlardır.
“Toksik erkeklik” ifadesinin ne olduğunu anlamak için öncelikle bu iki kelimeyi ayrı ayrı tanımlamamız gerekir. Toksik, zehirli ve zararlı olan şey anlamına gelir. Erkeklik ise toplumun erkekler için uygun gördüğü bütün rolleri, sorumlulukları, düşünce ve davranış biçimlerini tanımlar. Erkek ve erkeklik aynı anlamı taşımaz; yani toksik erkeklik ile kastedilen şey erkeklerin zehirli ve kötü oldukları değildir. Erkek, bir cinsiyet kimliğidir; yani kişinin kendini nasıl hissettiği ve tanımlamasıdır. Erkeklik ise toplumsal cinsiyet rollerine işaret eder; bu toplumdan topluma ve zaman içinde değişkenlik gösterebilir.
toksik erkeklik neden zararlıdır?
Toksik erkekliğin zararlı olmasının en önemli sebebi erkekleri belli şekillerde düşünmeye ve davranmaya zorlamasıdır.
Erkeklerin güçlü, yaramaz, cesur, hareketli, kavgacı olması ve duygularını saklaması beklenir. Bu şekilde davranan erkekler toplum tarafından yüceltilirken, bu şekilde davranmayan erkekler kendilerini yetersiz ve başarısız hissedebilir. Ancak bu roller, hem erkeklere hem de çevrelerindeki insanlara zarar verir; çünkü erkeklere erkekliklerini kanıtlamak konusunda baskı uygular. Toksik erkeklik, erkeklerin doğaları gereği şiddet uyguladığı, sınır ihlal ettiğini düşüncesine dayanır. Bu da şiddeti normalleştirir.
toksik erkeklik sinsice hareket edebilir.
Toksik erkeklik her zaman kendini gösteren bir şey değildir. Bir erkek, belli bir durumda toksik erkeklik davranışlarında bulunabilir, başka bir durumda saygılı ve güvenli davranışlar sergileyebilir. Bir durumda şiddet uygulayabilir, başka bir durumda sevgisini gösterebilir. Yani, bir erkek hem toksik, hem de toksik olmayan düşünce ve davranışlara sahip olabilir.
Toksik erkeklik bu yüzden sinsidir. İnsanlar davranışlarını sorgulamadığı ve üzerine düşünmediği zaman toksik erkeklik ara ara kendini belli edebilir. Toksik erkeklik birinin iyi ya da kötü olduğu değil, üzerine çalışması ve düşünmesi gereken düşünce ve davranışlara sahip olduğu anlamına gelir. Toksik erkeklik doğuştan gelmez, öğrenilir. Bu iyi bir haber! Çünkü toksik erkeklik öğrenilen bir şeyse, sağlıklı erkeklikler ve ifade ediş biçimleri de öğrenilebilir.
toksik erkeklik karşımıza
nasıl çıkar?
Toksik erkeklik birçok toplumda ortak inanış ve davranışlarla karşımıza çıkar.
Bireyler farklı toplumlarda ve farklı koşullarda dünyaya geldikleri için farklı erkeklik tanımları olsa da, bazı ortak özellikleri şunlardır:
-
Duygularını göstermemek,
-
Ağlamanın veya sevmenin güçsüzlük olduğunu düşünmek,
-
Erkeklerin herkesten daha güçlü, bilgili veya üstün olduğunu düşünmek,
-
Cesur ve korkusuz olduğunu göstermek için kendini veya çevresindekileri riske atmak,
-
Erkeklik ile zıt görülen ev ve bakım işleri gibi sorumluluklardan kaçmak,
-
Güç göstergesi olarak şiddet uygulamak ve bunu hakkı görmek,
-
Çok çabuk öfkelenmek, sesini yükseltmek ve öfkesini kontrol etmemek,
-
Başkalarının sınırlarına saygı duymamak veya alanlarına müdahale etmek,
-
Heteroseksüel olmayan ve olmadığı varsayılan erkekleri aşağılamak, heteroseksüelliğin tek doğru olduğunu düşünmek,
-
Toplumda çok erkeksi (maskülen) kabul edilmeyen erkekleri aşağılamak,
-
Cinsel dürtülerini kontrol edemediğini düşünmek ve bunu cinsel şiddete bahane olarak kullanmak,
-
Erkeklerin hep cinselliğe ilgi duymaları gerektiğini düşünmek,
-
Erkekliğin fiziksel güç ve cinsel deneyimle ölçüldüğüne inanmak,
-
Empati kurmaktan kaçınmak.
toksik erkeklik varsa, sağlıklı erkeklikler de vardır!
Bir erkek, kendini ve ilişkilerini güvenli ve saygılı sınırlar çerçevesinde oluşturabilir. Bunun için herkesin eşit olduğunu ve şiddetin her koşulda zararlı olduğunu hatırlamak önemlidir. Yani erkeklik, mutlaka toksik olmak zorunda değildir.
Toplum insanlardan belli rolleri benimsemesini bekliyor olabilir, ancak bu roller ve beklentiler zamanla değişebilir. Zarar veren davranışlar yerini güvenli olanlara bırakabilir. Bu değişime katılmak için şunları uygulamayı deneyebilirsin:
-
Bir durumun sana ne hissettirdiğini düşün ve yakınlarınla bu duyguları paylaş,
-
İlişkilerinde güvenli alanlar oluştur, şiddet ve sınır ihlali içeren davranışlardan uzak dur,
-
Ev ve bakım işlerinde birlikte yaşadığın insanlara yardım et, sorumluluk al,
-
Cinsiyet kimliğinden ve cinsel yöneliminden bağımsız olarak herkese saygı göster; fikirlerini ifade etmelerine destek ol. Bu konuda eksik bilgin olduğunu düşünüyorsan araştır (buradan başlayabilirsin),
-
Cesur, korkusuz ve güçlü olduğunu ispat etmeye çalışmak yerine olduğun kişiyi, güçsüz olduğun anları ve korkularını daha çok benimse.